پرۆفسیۆر دکتۆر کایا: وا کرا کە کورد بە هەست بە بێ نرخبوون بکات

پرۆفسیۆر دکتۆر ئەمیر کایا لە میانەی بەشداری لە وۆرکشۆپی هودا پار لەبارەی دەستوور وتی، "ئێوە بەخەڵکتان دەوت 'تەنها بەڕێژەی نزیکایەتیتان لەم دەوڵەتە بەهایتان هەیە' و واتان کرد کورد هەست بە بێ نرخ بکات."
وۆرکشۆپی "گەڕان بەدوای کۆدەنگی کۆمەڵایەتی و دەستووری نوێ" کە لەلایەن بەشی مافەکانی مرۆڤ و کاروباری یاسایی هودا پار لە ئیستانبوول ڕێکخراوە بەردەوامە.
وۆرکشۆپەکە کە لە هۆتێلێکی تۆپکاپی بەڕێوەدەچێت، سێ دانیشتنی پانێڵی جیاواز پێشکەش دەکرێت، کە باس لە نەخشەڕێگاکە دەکرێت کە لە پرۆسەی دەستووری نوێدا پەیڕەو دەکرێت، خاڵە سەرەکییەکان کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن، هەروەها هەڵسەنگاندنی گرنگ سەبارەت بە چاوەڕوانییەکانی گشتی.
وۆرکشۆپەکە بە خوێدنی قورئان لە لایەن شێخ جەمال مورسەل دەستی پێکرد و بە وتاری کردنەوەی ئیسحاق ساغلام جێگری سەرۆکی گشتی و بەرپرسی مافی مرۆڤ و کاروباری یاسایی هودا پاردرێژەی پێدرا.
دواتر زەکەریا یاپجیئۆغلو سەرۆکی گشتی هودا پار وتارێکی سڵاودانەوەی پێشکەش کردەوە. دواتر دکتۆر مستەفا شەنتۆپ سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی تورکیا وتارێکی پێشکەش کرد.
دواتر دانیشتنی یەکەم دەستیپێ کرد و پرۆفسیۆر دکتۆر ئەمیر کایا لە دانیشتنی یەکەم کە بە بەڕێوەبەرایەتی دکتۆر حوسێن سوودان بەڕێوەچوو وتارێک بە سەر ناوی "دەوڵەت چییە؟ بۆ چی هەیە؟" پێشکەش کرد.
کایا وتی، "ئێمە تووشی قەیرانی زۆر دەبین، چونکە ئێمە بیری دەوڵەتمان هەناردە دەکەین، و لەبەر ئەوەی ئەمە لەگەڵ پەیکەری کۆمەڵناسی و ژێرخانی ئێمەدا ناگونجێت. بیری ئێمە بۆ دەوڵەت، بیرێک نییە کە مستەفا کەمال ئەتاتورک دروستی کردبێت، وەک زۆرێک پێیان وایە. بە واتایەکی تر بەرهەمی ناهێنێت؛ لە ڕاستیدا هاوردەی دەکات. فەرەنسا و ئەڵمانیا و ئیتالیا لەو سەردەمەدا بیری دەوڵەتیان لە کیشوەری ئەوروپاوە گەیاندە تورکیا. وە لەبەر ئەوەی تورکیا بەشداری جەنگی جیهانی دووەمی نەکرد و بەتایبەت وڵاتانی کیشوەری ئەوروپا بەشدارییان کرد، لەدوای جەنگی جیهانی دووەم بیری دەوڵەتیان گۆڕی."
هەروەها وتی، "شێوازەکان حکومەت سەریان هەڵدا و یەکێک لەو شێوازانەی حکومەت بوو بە دەوڵەت. وە بە درێژایی مێژوو دەوڵەت شێواز و گۆڕانکاری جۆراوجۆری بەسەردا هاتووە، لە ڕووی پێکهاتەییەوە... لە ڕووی مێژووییەوە دەوڵەتەکان دوو ئەرکی سەرەکییان هەبووە: دادوەری و نەزمی گشتی. لە بەرامبەردا باجیان کۆکردەوە. کاتێک باسمان لە دەوڵەت دەکرد، وەک ئۆرگانێک تێنەگەیشتین کە هەموو ژیانی پڕ بکاتەوە، هەموو گۆشەیەک پڕ بکات لە خزمەتگوزاری، ڕێگاوبان و پرد و بەنداو و هتد دروست بکات، کە ئەرکی دروستکردنی ئەم شتانە بوو، پەروەردە دابین بکات. بەرپرسیارێتی دەوڵەتەکان زۆر زیادی کرد و لەگەڵ زیادبوونی بەرپرسیارێتیەکانیان، دەسەڵاتی ئەوانیش زیادی کرد و ئێمەش ئەمەمان بە شتێکی ئاسایی زانی. بەڵام لە واقیعدا ئەم سروشتیکردنە وا دەخوازێت وەڵامی ئەو پرسیارە بدەینەوە، 'ئەو دیاردە گەورەیەی پێی دەگوترا دەوڵەت، ئەو خاڵە ئاماژەیە گەورەیە، جێگەی چی بوو؟"
پرۆفسیۆر دکتۆر ئەمیر کایا وتی، "ئایدۆلۆژیای دەوڵەت چییە؟ لایک-عەلمانی... تۆ بەڕێژەی دووری خۆت لەم ئایدۆلۆژیاوە بێ بەهایت. ئایدۆلۆژیای دەوڵەت تورکیزمە. تۆ بەڕێژەی دوورکەوتنەوەت لەم ئایدۆلۆژیایە بێ بەهای. وە ئێمە دەوڵەتێکی وامان دروست کرد کە ١٠٠ ساڵ لەمەوبەر، بە شێوەیەکی نادیار پەیامەکە دەنێرێت بۆ بەشێکی زۆر گەورەی دانیشتووان کە ئێوە بێ بەهان. دەوڵەتان پێویستە شوێنی خۆیان بزانن. مرۆڤەکان ئەوانی تر لە قاڵب دەدەن. خودا جارێک منی دروست کردووە. وە دەوڵەت ناتوانێت من دروست بکات. هیچ دەوڵەتێک گریمانە و بوێرییەکی لەو شێوەیەی نییە؛ هیچ دەوڵەتێک ناتوانێت. هەوڵ دەدەن قسەمان لەگەڵ بکەن لەوە دەربچین. بەڵام پرۆسەی ئاشتی لە ئێستاوە لێرەدایە؛ تۆ کێشەکەت دروست کردووە، و تۆ ئەو کەسەی کە بەدوای چارەسەردا دەگەڕێیت. هیچ پەیوەندییەکی بە ئێمەوە نییە. ئێوە بەخەڵکتان دەوت 'تەنها بەڕێژەی نزیکایەتیتان لەم دەوڵەتە بەهایتان هەیە' و واتان کرد کورد هەست بە بێ نرخ بکات. ئێستا، وەرە، وەرە، وەرە، ئێوە بانگی کورد دەکەنەوە، دەڵێن ئێوەش بەنرخن. بە واتایەکی تر ئەمە پوختەی پڕۆسەی ئاشتی ئەمڕۆیە. دەبووا هەر لە سەرەتا وایان لێ بکەیت هەست بە بێ بەهایی بکەن."(İLKHA)
ئاگاداری: مافی له به رگرتنه وه ی بابه ته كانی ئیلكھه، پارێزراون ھه واڵی نوسراو، وێنه، ڤیدیۆ، به ھه مو جۆرێكیان، بۆ به ده ست ھێنان پێویسته نوسراو له نێوانمان ھه بێت یان به ڕه زامه ندی ئێمه بێت، پێچه وانه كه ی به ر پرسیاره تی یاسای تیایه
پرۆفسیۆر دکتۆر عبدالرحمان ئەرەن لە میانەی بەشداری لە وۆرکشۆپی هودا پار لەبارەی دەستوور وتی، "دەستوور پاشماوەیەکی سەپێندراوی کودەتاکەی ساڵی ١٩٨٢یە، دەتوانرێت فڕێ بدرێت و دەستوورێکی نوێ بەدی بهێنرێت."
دکتۆر مستەفا شەنتۆک سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی تورکیا لە میانەی بەشداری لە وۆرکشۆپی هودا پار وتی، "هەرکەسێک لە تورکیا دەژی، پێویستە خۆی لە دەستووردا ببینێتەوە، باوەڕی بەوە هەبێت کە دەستوور قسەیان لەگەڵ دەکات و بە دڵ و گیان باوەڕی پێی هەبێت."
ئیسحاق ساغلام بەرپرسی کاروباری مافەکانی مرۆڤ و کاروباری یاسایی هودا پار، لە وۆرک شۆپێکدا کە پارتەکەی ڕێکیخستبوو، وتی، "دەستوورێک کە دادپەروەری و مافەکان تێیدا زاڵ بن، دەوڵەت وەک ئامرازێک بۆ خزمەتکردنی میللەت سەیر بکرێت، و لەگەڵ بیروباوەڕ و بەهاکانی نەتەوەکەمان لە ئاشتیدا بێت، خواستی هاوبەشی ئێمەیە. دەستوورێک کە لە ئیرادەی میللەت سەرچاوەی بگرێت سروشتیترین بژاردەیە."